Traducciones de la Biblia al polaco

Salterio de San Florián , siglo XIV
Biblia de la Reina Sofía, 1455
Dedicación, Biblia protestante de Brest , 1563
Página de título de la Biblia de Jakub Wujek , 1599; una Biblia católica
Página de título, Biblia protestante de Gdansk , 1632
Biblia protestante de Gdansk , 1959
Traducciones de Czesław Miłosz , 1977-89

Las primeras traducciones de la Biblia al polaco datan del siglo XIII. Las primeras traducciones completas se completaron en el siglo XVI.

Fondo

La historia de la traducción de los libros de la Biblia al polaco comienza con el Salterio . Las primeras traducciones registradas datan del siglo XIII, alrededor de 1280; sin embargo, ninguna de ellas sobrevive. [1] [2] [3] La traducción polaca más antigua que sobrevive de la Biblia es el Salterio de San Florián ( Psałterz floriański ), que se supone es una copia de esa traducción, un manuscrito de la segunda mitad del siglo XIV, en la abadía de San Florián , cerca de Linz , en latín, polaco y alemán. [1] [2] [4] [5]

Wladysław Nehring [6] publicó una edición crítica de la parte polaca del Salterio de San Florián ( Psalterii Florianensis pars Polonica , Poznań, 1883) con una introducción muy instructiva.

Un poco más reciente que el Salterio de San Florián es el Salterio de Puławy (hoy en Cracovia ), que data de finales del siglo XV (publicado en facsímil en Poznań , 1880). [2] [5]

También hubo una traducción del Nuevo Testamento del siglo XVI y traducciones más fragmentarias, ninguna de las cuales se ha conservado en su forma completa hasta el presente. [2]

A mediados del siglo XV, una Biblia incompleta, la " Biblia de la Reina Sofía " ( Biblia królowej Zofii , llamada así por Sofía de Halshany , para quien estaba destinada, que data de antes de 1455), contiene Génesis, Josué, Rut, Reyes, Crónicas, Esdras, Nehemías, II (III) Esdras, Tobías y Judit. [5] [7]

Con la Reforma , la actividad traductora aumentó a medida que las diferentes confesiones se esforzaban por proporcionar a sus seguidores textos de la Biblia. El duque Alberto de Prusia intentó conseguir una Biblia en polaco para los luteranos en una carta dirigida en su nombre a Melanchton .

Lista de traducciones

Biblia de Brest (1563)

La Biblia de Brest , la primera Biblia completa en polaco , fue encargada por Mikołaj "el Negro" Radziwiłł e impresa en 1563 en Brest-Litovsk . [8] [9]

Jan Seklucjan (1510-1578), predicador en Königsberg , recibió el encargo de preparar una traducción, y publicó el Nuevo Testamento en Königsberg en 1551 y 1552. [2] Los reformados polacos ( calvinistas ) recibieron la Biblia a través del príncipe Nicolás Radziwill (1515-1565). [2] Una compañía de teólogos y eruditos polacos y extranjeros emprendió la tarea y, después de seis años de trabajo en la "Atenas sármatas" en Pińczów , no lejos de Cracovia , terminó la traducción de la Biblia que se publicó a expensas de Radziwill en Brest-Litovsk , 1563 (de ahí el nombre de Biblia Brzeska ). [2] [10] Los traductores afirman que para el Antiguo Testamento consultaron, además del texto hebreo, las versiones antiguas y diferentes versiones latinas modernas.

Versiones socinianas

Dos años después de que se completara la Biblia de Brest, las facciones calvinista y radical de la Iglesia reformada se dividieron en 1565, y la Biblia era sospechosa para ambos grupos: la Ecclesia Major calvinista sospechaba que tenía interpretaciones arrianas ; la Ecclesia Minor radical se quejaba de que no era lo suficientemente precisa. Symon Budny , un bielorruso del ala judaizante de la Ecclesia Minor, acusó especialmente a la Biblia de Brest de que no estaba preparada según los textos originales, sino según la Vulgata y otras versiones modernas, y de que los traductores se preocupaban más por un polaco elegante que por una traducción fiel. Emprendió una nueva versión, y su traducción ("hecha de nuevo del hebreo, griego y latín al polaco") se imprimió en 1572 en Nesvizh . Como se introdujeron cambios en la impresión que no fueron aprobados por Budny, éste desestimó el Nuevo Testamento y publicó otra edición (1574) Zasłaŭje , y finalmente una tercera edición (1589) en la que retiró algunas de sus lecturas judaizantes y talmúdicas. Las acusaciones que hizo contra la Biblia de Brest también se hicieron contra la suya, y el ex colega de Budny, Marcin Czechowic de Lublin -a quien le preocupaba la preferencia de Budny por las fuentes hebreas sobre las griegas- publicó la propia edición del Nuevo Testamento de los Hermanos Polacos (Cracovia, 1577). El interesante prefacio afirma que Czechowic se esforzó por hacer una traducción precisa, pero no suprimió sus ideas socinianas; por ejemplo, utilizó "inmersión" en lugar de "bautismo". Otro Nuevo Testamento racoviano verdaderamente sociniano fue publicado por Valentinus Smalcius , un alumno de Fausto Sozzini ( Academia Racoviana , 1606). [11]

Biblia de Gdansk (1632)

La Biblia de Brest fue reemplazada por la llamada Biblia de Gdansk, que finalmente se convirtió en la Biblia de todos los polacos evangélicos. [2] En el sínodo de Ożarowice de 1600, se propuso una nueva edición de la Biblia y la obra fue encomendada al ministro reformado Martin Janicki, que ya había traducido la Biblia a partir de los textos originales. [2] En 1603 se decidió la impresión de esta traducción, después de que el trabajo hubiera sido cuidadosamente revisado. El trabajo de revisión fue confiado a hombres de las confesiones reformadas y luteranas y miembros de la Iglesia Morava (1604), especialmente a Daniel Mikołajewski (fallecido en 1633), superintendente de las iglesias reformadas en la Gran Polonia , y a Jan Turnowski, el mayor de la Iglesia Morava en la Gran Polonia (fallecido en 1629). [2]

Después de compararla con la traducción de Janicki, la de Brest, la de Bohemia, la latina de Pagnini y la Vulgata, se ordenó imprimir la nueva versión. [2] La traducción de Janicki como tal no se ha impreso, y es difícil decir cuánto de ella contiene la nueva Biblia. [2] El Nuevo Testamento se publicó por primera vez en Gdansk en 1606, y muy a menudo durante los siglos XVI y XVII. La Biblia completa se publicó en 1632, y a menudo desde entonces. [2] La Biblia de Gdansk difiere tanto de la de Brest que puede considerarse una nueva traducción. Erróneamente se la llama también la Biblia de Pavel Paliurus (1569-1632) (un moravo, mayor de las Iglesias evangélicas en la Gran Polonia, fallecido en 1632); pero no participó en la obra.

La Biblia de Jakub Wujek (1599)

Para los católicos romanos, la Biblia fue traducida de la Vulgata por Jan Nicz de Lwów (Jan Leopolita, de ahí la Biblia Leopolity ) Cracovia, 1561, 1574 y 1577. Esta Biblia fue reemplazada por la nueva traducción del jesuita Jakub Wujek (c.1540 - Cracovia 1593) que se conoció como la Biblia de Jakub Wujek . Wujek criticó las versiones de la Biblia de Leopolita y no católicas y habló muy favorablemente de la versión polaca de la Biblia de Brest, pero afirmó que estaba llena de herejías y errores de traducción. Las primeras copias del Nuevo Testamento de Wujek aparecieron en 1593, que contenían las "enseñanzas y advertencias" de Wujek con respecto a las versiones protestantes. [12] [13] Czechowic se imprimió con un folleto acusando a Wujek de plagio y de seguir el latín en lugar del griego. [14] Con la aprobación de la Santa Sede, el Nuevo Testamento se publicó por primera vez en Cracovia en 1593, y el Antiguo Testamento en 1599, después de la muerte de Wujek. Esta Biblia ( Biblia Wujka ) ha sido reimpresa con frecuencia. La traducción de Wujek sigue, en lo fundamental, la de la Vulgata. [12] [13]

Versiones modernas

Hoy en día, la Biblia oficial y más popular en Polonia es la Biblia del Milenio ( Biblia Tysiąclecia ), publicada por primera vez en 1965. [5] [15] Otras traducciones católicas populares incluyen la Biblia de Poznań ( Biblia Poznańska , 1975) y la Biblia Warszawsko-Praska (1997). [5]

Los protestantes polacos habían estado utilizando ampliamente la Biblia de Gdansk ( Biblia Gdańska ), hasta que prepararon su traducción moderna: la Biblia de Varsovia ( Biblia Warszawska ) en 1975. [5] [15]

Los testigos de Jehová han traducido su Traducción del Nuevo Mundo de las Sagradas Escrituras al polaco, como Przekład Nowego Świata (Nuevo Testamento: 1994, [16] Biblia: 1997 [17] ). [18]

La Biblia del Milenio ( Biblia Tysiąclecia ) fue publicada en 1965 para el milenio del Bautismo de Polonia en el año 966 d.C. , la fecha tradicional de la condición de Estado de Polonia.

En 2009, la Fundación Wrota Nadziei de Toruń publicó una actualización gramatical del Nuevo Testamento de la Biblia de Gdansk, Uwspółcześniona Biblia Gdańska (UBG), que contiene referencias cruzadas . La traducción y modernización de los arcaísmos encontrados en la antigua Biblia de Gdansk fue realizada por un equipo de cristianos polacos y estadounidenses renacidos . [19]

Ejemplos de texto

El mismo color de fondo significa exactamente el mismo texto para el versículo dado.

[20]Génesis 1:1–3Juan 3:16
Biblia de Brest (1563) [21] – Biblia brzeska(1) Naprzód stworzył Bóg niebo i ziemię. (2) A ziemia była niekształtowna i próżna i były ciemności nad przepaściami, a duch Boży przenaszał się nad wodami. (3) Tedy rzekł Bóg: Niech będzie światłość! I stała się światłość.Abowiemci Bóg tak umiłował świat, iż Syna swego jednorodzonego dał, aby wszelki, kto wierzy weń, nie zginął, lecz aby miał żywot wieczny.
Biblia de Jakub Wujek (1599) – Biblia Jakuba Wujka [22] [23](1) Na początku stworzył Bóg niebo i ziemię. (2) A ziemia była pusta i próżna i ciemności były nad głębokością, a Duch Boży unaszał się nad wodami. (3) I rzekł Bóg: Niech się zstanie światłość: i zstała się światłość.Abowiem tak Bóg umiłował świat, że Syna swego jednorodzonego dał, aby wszelki, kto wierzy weń, nie zginął, ale miał żywot wieczny.
Biblia de Gdańsk (1632) – pl:Biblia gdańska [24](1) Na początku stworzył Bóg niebo i ziemię. (2) A ziemia była niekształtowna i próżna, i ciemność była nad przepaścią, a Duch Boży unaszał się nad wodami. (3) I rzekł Bóg: Niech będzie światłość; i stała się światłość.Albowiem tak Bóg umiłował świat, że Syna swego jednorodzonego dał, aby każdy, kto weń wierzy, nie zginął, ale miał żywot wieczny.
Biblia del Milenio (1965) – Biblia Tysiąclecia [25](1) Na początku Bóg stworzył niebo i ziemię. (2) Ziemia zaś była bezładem i pustkowiem: ciemność była nad powierzchnią bezmiaru wód, a Duch Boży unosił się nad wodami. (3) Wtedy Bóg rzekł: Niechaj się stanie światłość! I stała się światłość.Tak bowiem Bóg umiłował świat, że Syna swego Jednorodzonego dał, aby każdy, kto w Niego wierzy, nie zginął, ale miał życie wieczne.
Biblia de Varsovia (1975) – pl:Biblia warszawska [26](1) Na początku stworzył Bóg niebo i ziemię. (2) A ziemia była pustkowiem i caosem; ciemność była nad otchłanią, a Duch Boży unosił się nad powierzchnią wód. (3) I rzekł Bóg: Niech stanie się światłość. I stała się światłość.Albowiem tak Bóg umiłował świat, że Syna swego jednorodzonego dał, aby każdy, kto weń wierzy, nie zginął, ale miał żywot wieczny.
pl:Biblia poznańska (1975) [27](1) Na początku Bóg stworzył niebo i ziemię. (2) A ziemia była zupełnym pustkowiem, ciemność zalegała głębię wód, a tchnienie Boże unosiło się nad wodami. (3) I rzekł Bóg: ¡Niech powstanie światło! I światło powstało.Albowiem Bóg tak umiłował świat, że wydał swego Syna Jednorodzonego, aby każdy, kto w Niego wierzy, nie zginął, ale miał życie wieczne.
pl:Słowo Życia (1989) [28]Tak bowiem Bóg umiłował świat, że oddał swego jedynego Syna, aby każdy, kto w Niego wierzy, nie zginął, ale miał życie wieczne.
pl:Biblia warszawsko-praska (1997) [29](1) Na początku stworzył Bóg niebo i ziemię. (2) Ziemia była [na początku] bezładna i pusta: ciemności zalegały bezmiar przestrzeni i [tylko] Duch Boży unosił się nad wodami. (3) Powiedział tedy Bóg: Niech się stanie światło ! I stało się światło.Tak bowiem Bóg umiłował świat, że Syna jednorodzonego wydał, aby każdy, kto w Niego wierzy, nie zginął, lecz miał życie wieczne.
pl:Biblia Paulistów – Edycja Świętego Pawła (2008) [30](1) Na początku Bóg stworzył niebo i ziemię. (2) A ziemia była bezładną pustką. Ciemność zalegała nad bezmiarem wód, a duch Boży unosił się nad wodami. (3) Bóg rzekł: "Niech się stanie światłość". I stała się światłość.Tak bardzo bowiem Bóg umiłował świat, że dał swojego jednorodzonego Syna, aby każdy, kto w Niego wierzy, nie zginął, lecz miał życie wieczne.
Biblia de Gdańsk actualizada (2009) – pl:Uwspółcześniona Biblia gdańska [31](1) Na początku Bóg stworzył niebo i ziemię. (2) A ziemia była bezkształtna i pusta i ciemność była nad głębią, a Duch Boży unosił się nad wodami. (3) I Bóg powiedział: Niech stanie się światłość. I stała się światłość.Tak bowiem Bóg umiłował świat, że dał swego jednorodzonego Syna, aby każdy, kto w niego wierzy, nie zginął, ale miał życie wieczne.
pl: Nowa Biblia gdańska (2012) [32](1) Na początku Bóg stworzył niebiosa i ziemię. (2) Zaś ziemia była niewidoczna, bezładna i ciemność nad otchłanią; a Duch Boga unosił się nad wodami. (3) I Bóg powiedział: Niech się stanie światło. Więc stało się światło.Bowiem Bóg tak umiłował świat, że dał swego jednorodzonego Syna, aby każdy, kto w niego wierzy nie zginął, ale miał życie wieczne.
Biblia Mesjanska (2013) [33](1) Na początku Bóg uczynił niebo i ziemię. (2) Ale ziemia była niewidoczna i nie zabudowana, i ciemność była nad otchłanią, a Duch Boży poruszał się nad wodą. (3) I rzekł Bóg: Niech stanie się światłość. I stała się światłość.Albowiem tak Bóg umiłował świat, że Syna swego jednorodzonego dał, aby każdy, kto weń wierzy, nie zginął, ale miał żywot wieczny.
pl:Biblia w przekładzie Ewangelicznego Instytutu Biblijnego (2016) [34] – Przekład Literacki(1) Na początku stworzył Bóg niebo i ziemię. (2) Ziemia zaś była bezładna i pusta. Ciemność rozciągała się nad otchłanią, a Duch Boży unosił się nad powierzchnią wód. (3) Wtedy Bóg powiedział: ¡Niech się stanie światło! I stało się światło.Bóg bowiem tak bardzo ukochał świat, że dał swego Jedynego Syna, aby każdy, kto w Niego wierzy, nie zginął, ale miał życie wieczne.
pl:Biblia toruńska (2017) [35]W ten właśnie sposób Bóg umiłował świat, że dał swojego jednorodzonego Syna, aby każdy, wierzący w Niego, nie zginął, ale miał życie wieczne.
Traducción del Nuevo Mundo de las Sagradas Escrituras – Biblia w przekładzie Nowego Świata (2018) [36](1) Na początku Bóg stworzył niebiosa i ziemię. (2) A ziemia była bezkształtna i pusta i ciemność panowała na powierzchni głębiny wodnej; a czynna siła Boża przemieszczała się tu i tam nad powierzchnią wód. (3) I Bóg przemówił: "Niech powstanie światło". Wtedy powstało światło.Albowiem Bóg tak bardzo umiłował świat, że dał swego jednorodzonego Syna, aby nikt, kto w niego wierzy, nie został zgładzony, lecz miał życie wieczne.
pl:Biblia Ewangeliczna, Przekład dosłowny (2018) [37]Tak bowiem Bóg umiłował świat, że dał jednorodzonego Syna, aby każdy, kto w Niego wierzy, nie zginął, ale miał życie wieczne.
pl:Biblia lubelska (2022) [38](1) Na początku stworzył Bóg niebo i ziemię. (2) Ziemia była bezładną i pustą. Ciemności zalegały powierzchnię caosu, a Duch Boży unosił się nad wodami. (3) Wtedy rzekł Bóg: „Niech się stanie światłość”. I stała się światłość.Tak bowiem Bóg ukochał świat, że dał Jednorodzonego swego Syna, aby każdy, kto w Niego wierzy, nie zginął, lecz miał życie wieczne.

Referencias

  1. ^ ab Witold Taszycki (1975). Najdawniejsze zabytki języka polskiego. Zakł. Narod. soy. Ossolińskich. pag. 61 . Consultado el 24 de mayo de 2011 .
  2. ^ abcdefghijklm (en polaco) ks. profe. Dr. Jan Szeruda Geneza i charakter Biblii Gdańskiej Archivado el 18 de marzo de 2012 en Wayback Machine.
  3. ^ (en polaco) Polskie tłumaczenia Biblii
  4. ^ James Hastings (11 de octubre de 2004). Un diccionario de la Biblia: Suplemento -- Artículos. The Minerva Group, Inc. p. 418. ISBN 978-1-4102-1730-1. Consultado el 24 de mayo de 2011 .
  5. ^ abcdef Bernard Wodecki, Traducciones polacas de la Biblia , en Jože Krašovec (1998). Interpretación de la Biblia. Continuum International Publishing Group. pág. 1232. ISBN 978-1-85075-969-0. Consultado el 25 de mayo de 2011 .
  6. ^ Biografía, Deutsche. "Nehring, Wladislaus - Deutsche Biographie". www.deutsche-biographie.de (en alemán) . Consultado el 6 de marzo de 2020 .
  7. ^ Glanville Price (28 de abril de 2000). Enciclopedia de las lenguas de Europa. Wiley-Blackwell. pág. 361. ISBN 978-0-631-22039-8. Consultado el 25 de mayo de 2011 .
  8. ^ Varios autores, ed. Marek Derwich y Adam Żurek, Monarchia Jagiellonów, 1399–1586 (La monarquía Jagiellon: 1399–1586), pág. 131-132, Úrszula Augustyniak . Wydawnictwo Dolnośląskie , Breslavia 2003, ISBN 83-7384-018-4 . 
  9. ^ Polskie przekłady Biblii (traducciones polacas de la Biblia) del sitio web Biblia, biblijna.strona.pl
  10. ^ David A. Frick (1989). La filología sagrada polaca en la Reforma y la Contrarreforma: capítulos de la historia de las controversias (1551-1632). University of California Press. pág. 67. ISBN 978-0-520-09740-7. Consultado el 25 de mayo de 2011 .
  11. ^ Publicaciones de la Universidad de California en filología moderna, Volumen 123 Universidad de California, Berkeley
  12. ^ ab Kubski, Grzegorz (2007). "Wzór biblijnej polszczyzny" [Modelo de lengua polaca bíblica]. Przewodnik Katolicki . Archivado desde el original el 6 de marzo de 2020.
  13. ^ ab Koziara, Stanisław (2003). "Biblia Wujka w języku i kulturze polskiej" [La Biblia Wujek en lengua y cultura polacas]. Biblia (en polaco). Archivado desde el original el 19 de enero de 2019 . Consultado el 6 de marzo de 2020 .
  14. ^ David A. Frick Filología sagrada polaca en la Reforma 1989 "La principal crítica de Czechowic al Nuevo Testamento de Wujek de 1593 es que "el padre Wujek tomó casi todo de mi edición y lo colocó en la suya",
  15. ^ de Hans Dieter Betz; Don S. Browning; Bernd Janowski (2007). RPP religión pasada y presente. Brill. p. 54. ISBN 978-90-04-14608-2. Consultado el 25 de mayo de 2011 .
  16. ^ "Polska Bibliografia Literacka (PBL)" (en polaco). Instytut Badań Literackich PAN, Pracownia Bibliografii Bieżącej w Poznaniu.
  17. ^ "Przekład Nowego Świata". Sociedad Watch Tower.
  18. ^ Universidad de Varsovia. Instituto de la Lengua Polaca: "Pismo Święte w Przekładzie Nowego Świata. Traducido de la Traducción del Nuevo Mundo de las Sagradas Escrituras, ed. de 1984". 2000.
  19. ^ Fundación Wrota Nadziei
  20. ^ "Biblia 2000". www.biblia.info.pl (en polaco) . Consultado el 25 de junio de 2023 .
  21. ^ "Biblia Brzeska 1563 rok - Soli Deo Gloria - oprawa twarda". www.bogulandia.pl (en polaco) . Consultado el 25 de junio de 2023 .
  22. ^ "Biblia Jakuba Wujka - Ewangelia wg św. Jana - Rozdział: 3". biblia-online.pl . Consultado el 25 de junio de 2023 .
  23. ^ "Biblia w przekładzie księdza Jakuba Wujka z 1599 r. (wydanie IX)". Księgarnia Vocatio.com.pl (en polaco) . Consultado el 25 de junio de 2023 .
  24. ^ "Biblia Gdańska (1632) - 1 Mojżeszowa - Rozdział: 1". biblia-online.pl . Consultado el 25 de junio de 2023 .
  25. ^ "BibliePolskie.pl - Tłumaczenia ksiąg biblijnych na język polski". bibliepolskie.pl . Consultado el 25 de junio de 2023 .
  26. ^ Biblia BW1975 | Biblia Warszawska 1975 | YouVersion (en polaco).
  27. ^ "BibliePolskie.pl - Tłumaczenia ksiąg biblijnych na język polski". bibliepolskie.pl . Consultado el 25 de junio de 2023 .
  28. ^ "BibliePolskie.pl - Tłumaczenia ksiąg biblijnych na język polski". bibliepolskie.pl . Consultado el 25 de junio de 2023 .
  29. ^ "BibliePolskie.pl - Tłumaczenia ksiąg biblijnych na język polski". bibliepolskie.pl . Consultado el 25 de junio de 2023 .
  30. ^ "Księgarnia religijna BoguLandia.pl". www.bogulandia.pl (en polaco) . Consultado el 25 de junio de 2023 .
  31. ^ "Uwspółcześniona Biblia Gdańska (NT) (PolPUBG) - Biblias - Software de descubrimiento de la Biblia". www.bible-discovery.com . Consultado el 25 de junio de 2023 .
  32. ^ Biblia NBG | Nowa Biblia Gdańska | YouVersion (en polaco).
  33. ^ "Biblia Mesjańska". www.bibliamesjanska.com . Consultado el 25 de junio de 2023 .
  34. ^ "BibliePolskie.pl - Tłumaczenia ksiąg biblijnych na język polski". bibliepolskie.pl . Consultado el 25 de junio de 2023 .
  35. ^ "Toruński przekład Nowego Przymierza z psalmami (formato średni) | Liga Biblijna w Polsce Sklep internetowy". sklep.ligabiblijna.pl . Consultado el 25 de junio de 2023 .
  36. ^ "Pismo Święte w Przekładzie Nowego Świata - wersja zrewidowana z roku 2018 (cz. 1)". www.apologetyka.info . Consultado el 25 de junio de 2023 .
  37. ^ "BibliePolskie.pl - Tłumaczenia ksiąg biblijnych na język polski". bibliepolskie.pl . Consultado el 25 de junio de 2023 .
  38. ↑ «Biblia Lubelska – Verbum Sacrum» (en polaco) . Consultado el 25 de junio de 2023 .
  • Traducciones de la Biblia al polaco
Obtenido de "https://es.wikipedia.org/w/index.php?title=Traducciones_de_la_Biblia_al_polaco&oldid=1241672203"