Dialecto abzakh adyghe | |
---|---|
Nativo de | Rusia |
Etnicidad | Shapsugs |
Cáucaso noroccidental
| |
Códigos de idioma | |
ISO 639-3 | – |
Glotología | abad1240 |
El dialecto abzajo ( adyghe : Абдзахабзэ ; kabardiano : Абдзахэбзэ ) es uno de los dialectos de la lengua adyghe . [1] El dialecto abzajo lo hablan los abzajos , que son una de las poblaciones circasianas más grandes en la diáspora fuera de la República de Adygea junto con los shapsugs .
Las consonantes africadas sibilantes postalveolares no aspiradas ч [t͡ʃ] y чъ [t͡ʂ] en la mayoría de los dialectos adyghe (por ejemplo, el temirgoy) se convirtieron en щ [ɕ] y шъ [ʂ] en el dialecto abzajo. [2]
Significado | Dialecto abzakh | Adyghe estándar | Kabardiano estándar | |||
---|---|---|---|---|---|---|
cirílico | API | cirílico | API | cirílico | API | |
aldea | jeje | ɕəla | chil | t͡ʃəɮa | chica | ʒəɮa |
lanza | por favor | pɕə | ¡guau! | pt͡ʃə | chicos | bʒə |
cabra | puente | pan | пчэны | pt͡ʃanə | jean | ban |
cabra | ash | aːʂa | ajá | aːt͡ʃa | ajá | aːʒa |
noche | tú | Sí | cosas | t͡ʃaɕə | bueno | aɕ |
vaca | mimo | soy | jeje | T͡ʃamə | jueves | soy |
árbol | sagitario | ʂəɣ | zorras | t͡ʂəɣə | Juez | ʒəɣ |
Dormir | sátira | ʂəjan | чъыен | t͡ʂəjan | mujer | ʒəjan |
correr | shyn | un | chun | t͡ʂan | julio | 'un |
frío | шъыҏэ | ʂəʔa | чъыҏэ | t͡ʂəʔa | щиызиэ | ɕʼəʔa |
rápido | sátira | ʂət͡ʃaːj | чъыкЏай | t͡ʂət͡ʃaːj |
En los dialectos abzakh existe una oclusiva glotal palatalizada [ʔʲ] ⟨үь⟩ y una fricativa eyectiva alveolopalatal [ɕʼ] ⟨щүь⟩ que corresponden respectivamente a кү [tʃʼ] y чү [t͡ʂʼ] en otros dialectos adigués. [3] [4]
Significado | Dialecto abzakh | Adyghe estándar | Kabardiano estándar | |||
---|---|---|---|---|---|---|
cirílico | API | cirílico | API | cirílico | API | |
se encuentra | Вьэт (Вьэт) | en | ¿qué? | T͡ʃʼat | щиэт | en |
se sienta | Аьэс (Аес) | como | ¿qué? | T͡ʃʼas | щиэс | como |
mentiras | Ölül (Ölül) | ʔʲaɬ | chelo | t͡ʃʼaɬ | jeje | aaa |
Salir | Вьэкин (Вььэкин) | ʔʲat͡ʃʼən | chelín | t͡ʂʼat͡ʃʼən | ||
niño/joven | Тььалэ (Тььалэ) | ʔʲaːla | Cale | t͡ʃʼaːɮa | halal | ɕʼaːɮa |
Lamentar | ыэгъожьын (Џегъожьын) | ʔʲaʁʷaʑən | chelo | t͡ʃʼaʁʷaʑən | jejeje | ɕʼeʁʷaʒən |
atrás | Вьыб (Вьыб) | ʔʲəb | cerdo | t͡ʃʼəb | jeje | ɕʼəb |
pocos | mamá (mamá) | maːʔʲa | maki | maːt͡ʃa | más | maːɕʼa |
preguntar | uddlen (uddlen) | ʔʲawpɕʼan | corsé | t͡ʃawpt͡ʃan | juanete | ɕʼawpɕʼan |
invitado | хьаЏьэ (хьаЏе) | ħaːʔʲa | haka | ħaːt͡ʃʼa | hacha | ħaːɕʼa |
todo | para (para) | zaːʔʲ | ojo | zat͡ʃʼa | porras | Psoriasis |
demasiado rápido | нэҏьын (нэҏен) | naʔʲən | noctámbulo | nat͡ʃʼən | нэщЏын | naɕʼən |
veinte | Tus (tus) | tʷʼaʔʲə | también | tʷʼat͡ʃʼə | también | tʼoɕʼ |
lavar | тхьальын (тхьальын) | tħaːʔʲən | Tachuela | tħaːt͡ʃʼən | tejo | tħaːɕʼən |
pregunta | arriba | wpɕʼa | Спкиэ | wpt͡ʃʼa | arriba | wpɕʼa |
nuevo | щиэ | aa | aquí | t͡ʃʼa | щиэ | aa |
lugar | щиыпиэ | ɕʼapʼa | чиыпиэ | t͡ʂʼəpʼa | щиыпиэ | ɕʼapʼa |
bajo | jejeje | aʁ | chelín | t͡ʂʼaʁ | jaga | ɕʼaːʁ |
tierra | jejeje | ɕʼəɡʷ | chelín | t͡ʂʼəɡʷ | jejeje | ɕʼəɡʷ |
invierno | щҏымафэ | ɕʼəmaːfa | cofre del tesoro | t͡ʃʼəmaːfa | щиымахуэ | ɕʼəmaːxʷa |
hierro | гъущиы | ʁʷəɕʼə | guapas | ʁʷət͡ʂʼə | гъущиы | ʁʷəɕʼə |
Palabra | Adiguesia | Kabardiano estándar | ||||
---|---|---|---|---|---|---|
Adyghe estándar | Abzaj | |||||
API | cirílico | API | cirílico | API | cirílico | |
qué | səd | Sí | səd / sə | сыд / сы | esto | sət |
por qué | sədaː | sida | ħaː / zaːrə | ha / зары | este es el idiota | sət ɕħat͡ʃʼa |
Él/ella/eso/eso/esto | aɕ moɕ məɕ | como yo soy | aj mi məj | yo soy mio | aːbə mobə məbə | abí мобы мыбы |
Así/así | aɕfad məʃfad | asfixia muscular | ajfad məjfad | afijo musi | aːpxʷad məpxʷad | Apariencia musical |
cerca | daʑ | día | día | día | dajʒ | día |
ser | Jaʑ | más | jaja | Sí | jazə | ojos |
quemar | Estar | eston | San | sын | sын | San |
En el dialecto adigués estándar, el prefijo зэкүэ- significa hacia atrás. En el dialecto abzajo, es зэүе-.
En el dialecto adigués estándar, el prefijo чүэ- significa debajo (hacia abajo). En el dialecto abzajo, es үе-.
НАРТ САУСЫРЫКЪОРЭ ИНЫЖЪЫМРЭ :
Саусырыкъо ахэмытэу нартхэр былымыхьэ кuddleogъагъэх. Былымхэр къагъоти, къежьэжьыхи Къойданэм къэсыгъэх. Саусырыкъо дэмысыгъэу щытыти, къыхэкuddleижьи, янэ дэжь къихьажьыгъ.
— Сыгъашх, тян, — ыuddleуагъ Саусырыкъо. — Сыгъашх, сыгъашх оuddleo зэпыты, ущыс, модыкuddleэ нартыхэр былым къахьи, Къойданым къэсыжьыгъэх, — къыри͏уагъ янэ.
Нартымэ сырямыгъусагъэми, ащ къахьырэмэ анахьыш֏у͏омкuddleэ садэгощэн, тян, — ыuddleуагъ.
Плыэстэ шы͏э щтыгъ, лы жъогъэ щтыгъ, щыбжьый-шыгъу атетэкъуагъэу uddlenэм къытыригъэуцуагъэх янэ. Саусырыкъо пейстэр ыфызи, псыр къыпигъэтэкъуи ышхыгъ.
— Ныбжьи нахь дэгъоу сыбгъэшхагъэп, тян, — ыuddleуи къик͏ижьыгъ.
Саусырыкъо Тхъожъыем къытетuddleысхьи, Къойданым кuddleonэу ежьагъ. Саусырыкъо къак͏оу нартхэм залъэгъум, шuddleэныгъэ иuddleэу зы лuddleы горэ ахэтыти: «Саусырыкъо мыгъо ц֏ыкuddleур къэк͏озы, «фэсыжь апщи, нартхэ», зильэуегъэпсэу» — шъу֏о нахь, «ахад» — шъумыuddleo», — къари͏уагъ.
Зэри͏уагъэм фэдэу, тыдэкuddleэ ахэхьагъэми «тхьэуегъэпсэу» къыра͏уагъ нахь, «ахад» къыра͏уагъзп.
Етuddlenэ, Саусырыкъо губжъи, ежь зыфи͏орэр къыдэхъоу щытыти, щэщищ гъурuddleи зишuddleи шы͏эм лыгъэх.
— Мэш͏о т͏эк͏у тэзгъэгъотырэр ͏эхьэгъу тш͏ыщт зы ͏ахьэк͏э. — айуагъ нартымэ.
— Сз шъозгъэгъотыщт, — ариuddleуи, тау-таш горэм uddle тuddle къыдихэу ылъэгъугъэти, Саусырыкъо ащ гъэ.
Лэгъупышхом лы илъэу, пхъэцэ͏итuddleу, зы инырэ, зы цuddleyкuddleурэ пэлъэу, иныжъыри ащ къещэк͏игъэу п эۏулъэу къы֏ухьагъ.
Más información ядзэ къы͏ехи, упкuddleэ цуакъэ сфэшuddle. Бажьэм фэдэу зызгъэзэщт, цызэм фэдэу сыкъэкuddleoщт, лъэгонжэмышъхьэкuddleэ зесыдзыхынызы, акuddleэ иным уемыuddleэу, цuddleyкuddleур къашти, тхьыны тыкuddleoжьыщт, — къыри֏уагъ.
Ишы͏ядзэ къы͏ихи, упкuddleэ цуакъэ фиш͏ыгь. Къеклыхыгъ. Саусырыкъо пхъэцэк͏э цuddleyк͏ум еuddleэ шοш֏ызэ, иным еuddle, иныжъым тыригъафи, къыгъэущыгъ. Къэ͏аби, Саусырыкъо рилъэшъохи шыр шъхьартuddleупщэу хъугъэ, Саусырыкъуи иныжъым ипuddleэшъхьагъ лъхьагъ.
— Сыд уилъэгъунэу укъызыфэкuddleуагъэр? — ыыЏуи иныжъыр къеупщ֏ыгъ.
— Шыuddleэ тылuddleэти мэшuddle тuddle схьынэу сыкъэк͏уагъ, — ы͏уагъ Саусырыкъо.
— Тыдэ укъикьерэ?
— Нарты сыкъек͏и, — ри͏уагъ.
— Саусырыкъо ихьэгьо-ш͏агъохэмэ ашышэу зы къаумэ къысаuddleуи, устuddleupщыжьыщт, — ыuddleуагъ иныжъым.
— Саусырыкъо ихьэгъо-ш͏агъомэ ащышэу сэ зэхэсхыгъзу зы къаумэ къыосейон, ау сэ ежь слъэгъугьахэп , — ыыйуагъ. — Саусырыкъо жьан щэрэхъыр къушъхьэм дарегъэхьые, къырарегъэфыхи, копкъышъхьэк͏э еозы дефыежьы.
Саусырыкъо дихьыен ылъэк͏ыщтэпти, ежь иныжъым жьан щэрэхъыр къушъхьэм дихьий, Саусырыкъо эшэхыгъ. Иныр копкъышъхьэ͏е къеуи, къыдифыежьыгъ.
— Ащ пэмы͏еу пш͏зрэ щы͏эмэ, къа͏о, — ы͏уагъ иным.
— Цобзэ-ш֏обзыр плъыжьыбзэу егъэплъызы, ыжэ кuddleo делъхьазы егъэкuddleуасэ аuddle зэхэсхыгъэ, — гь.
Иныжъым цобзэ-ш֏обзыр плъыжьыбзэу ыгъэплъи, ыжэ дилъхьи, ыгъэк͏осагъ.
— Сыгъэусэни, сигъэтхъэжьыгъ. ¿Qué nombre tiene usted? — ыuddle къеупщ͏ыгъ.
— Ай нэмы͏еу, псыр егъажъо, псы жъуагъэм хэгьуалъхьэзы зегъэпскuddleы.
Иныжъым гъоплъэ хьэкъуашъокlogging гъ.
— Шъохъу-т֏эхъум сигъал͏эщтыгъ, сыдэу ͏эзэгъу ш֏агъо къысэп͏уагъ, си͏ял, — къыри͏уагъ. — Джыри сыд ышuddleэу зэхэпхыгъэр?
— Ай нэмы͏еу, ыхыкъын къэсэу псым зыхигьэщтыхьати, щэщ-мэфищэ хэтыщтыгъэ, ет͏анэ къыкъутэти к ъыхэкuddleижьыщтыгъ, — аuddle зэхэсхыгъэ.
— Адэ ар таущытэу ыгъэщтытыгъэ, сыд ышuddleэщтыгъэр? — ыыЏуи иныжъыр къеупщ֏ыгъ.
— Сш͏эрэп, зыгорэ е͏ошъы псыр егъэщты аuddle зэхэсхыгъэ, — ыuddleуагъ Саусырыкъо.
— Адэ къэш͏и, мэхъумэ тегъэплъ.
— Псым хэуцу, — ыuddleуи ытыкъыны къэсэу псым хигъэуцуагъ.
Ежь Саусырыкъо ышuddleэу щытыти, щэщищым къэхъущт щтырыгъуuddleir къышuddleи, иныжъыр хигъэщтыхьагъ.
— Къе͏, — ы͏уи къызе͏эм, мылыр къыгъэц֏ац֏эу, къыгъачэу хъугъэ.
— Зэ зыгъэбыяу, щыгъупшагъэ сш֏ыгъэ, — ыuddleуагъ Саусырыкъо. — Саусырыкъо мылыр къыхичыти, псы къытыригъэлъадэщтыгъ, хьауарзэ хитакъоти, ыгъзщтыжьыти, жьыщтыгъэ.
Ащ фэдэу ыш͏и: — Къе͏, нныжъ, —зыре֏ом, къьык͏а͏и шъхьзк͏э мылыр къыфэгъэхъыягъэп.